رویداد۲۴ نوشت: دور تازه مذاکرات ایران با سه کشور اروپایی امروز ساعت ۱۷ به وقت تهران در ژنو آغاز می‌شود، در حالی که پرونده مکانیسم ماشه و بازگشت احتمالی تحریم‌ها سایه سنگینی بر گفت‌وگوها افکنده است.
لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال، از شرط‌گذاری کشورهای اروپایی برای تمدید مهلت فعال‌سازی مکانیسم ماشه خبر داده و نوشته است: «بیایید واضح صحبت کنیم؛ کشورهای اروپایی تمدید را به خواسته‌های بسیار مشخصی مشروط کرده‌اند. اینکه چه طرفی زمینه را برای تمدید فراهم می‌کند موضوع دیگری است. احتمال دارد تروئیکای اروپایی چنین کاری بکند؛ اما چنین کاری تمامی رویکرد آنها در ماه‌های اخیر را برعکس خواهد کرد.»
همزمان، طرح روسیه برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها به احتمال زیاد رأی نمی‌آورد و پیش‌بینی می‌شود آمریکا و سه کشور اروپایی آن را رد کنند، نشانه‌ای از اختلاف نظر جدی میان اعضای شورای امنیت.
در ایران، سخنگوی وزارت خارجه با هشدار نسبت به تبعات فعال شدن مکانیسم ماشه گفت: «به هیچ وجه چنین نیست که ما درصدد تخفیف اهمیت آنچه که موسوم شده به سازوکار بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت باشیم. ما آگاه هستیم نسبت به آثار و تبعات نامطلوب چنین اتفاقی و اجازه نخواهیم داد این موضوع تبدیل به ابزار جنگ روانی علیه شهروندان ما شود.»
به نظر می‌رسد نتیجه مذاکرات ژنو و موضع‌گیری اروپا، آمریکا، روسیه و چین درباره مکانیسم ماشه، تعیین‌کننده مسیر سیاسی و اقتصادی ایران در ماه‌های آینده خواهد بود. فعال شدن این سازوکار می‌تواند به بازگشت همه تحریم‌های شورای امنیت و حتی بازرسی‌های اجباری منجر شود و تعویق آن هم فشار سیاسی و اقتصادی را ادامه خواهد داد. با توجه به تحرکات اخیر تروئیکای اروپایی و سیگنال‌های منتشرشده از واشنگتن و مسکو، چند سناریو برای دور تازه مذاکرات قابل تصور است:
تمدید مشروط مکانیسم ماشه : اگر اروپا شروط خود را جدی دنبال کند و ایران به گونه‌ای توافق کند که فشارهای سیاسی کاهش یابد، این تمدید می‌تواند فرصتی برای تهران باشد تا اجماع داخلی ایجاد کرده و زمان بیشتری برای دیپلماسی بدهد. در این حالت، اروپا همچنان نقش میانجی و بازیگر اصلی پرونده هسته‌ای را حفظ می‌کند و فشار روانی آمریکا ادامه خواهد داشت. تحلیلگران خارجی از جمله خبرنگار وال‌استریت ژورنال معتقدند، این سناریو می‌تواند مانع بازگشت فوری تحریم‌ها شود و مسیر مذاکرات آتی را هموار سازد.
فعال‌سازی فوری مکانیسم ماشه : در صورت ناکامی اروپا در اجماع‌سازی یا فشار شدید واشنگتن و تل‌آویو، فعال شدن مکانیسم ماشه می‌تواند به بازگشت تحریم‌های شورای امنیت و حتی بازرسی‌های اجباری منجر شود. قاسم محبعلی هشدار داده که چنین وضعیتی امکان «بازگشت جنگ» را به همراه دارد و تبعات اقتصادی و سیاسی شدیدی برای ایران ایجاد می‌کند. رسانه‌های داخلی هم پیش‌بینی کرده‌اند که هزینه‌ها و پیامدهای اجتماعی این گزینه بسیار سنگین خواهد بود.
بن‌بست و تعلیق مذاکرات : اگر ایران و اروپا نتوانند به توافق موقت برسند و طرف‌های خارجی به شدت فشار بیاورند، مذاکرات ممکن است به تعلیق کشیده شود. در این سناریو، وضعیت بلاتکلیفی ادامه پیدا کرده و ایران با فشار سیاسی و اقتصادی مستمر مواجه خواهد شد، در حالی که اروپا و آمریکا از این فشار برای تقویت موقعیت خود در مذاکرات آتی بهره می‌برند.
دور تازه مذاکرات ایران و اروپا بیش از آنکه صرفاً گفت‌وگوی دوجانبه باشد، آزمونی برای مدیریت فشارهای بین‌المللی و توازن دیپلماسی است. فعال یا تعویق مکانیسم ماشه، هر دو پرهزینه‌اند و تصمیم نهایی، همزمان به عملکرد اروپا، آمریکا، روسیه و چین وابسته است. تهران باید از فرصت تعویق احتمالی برای بازتعریف سیاست خارجی و کاهش فشار بهره ببرد تا از تبدیل بحران دیپلماتیک به فاجعه اقتصادی و امنیتی جلوگیری شود.
نظر شما